In de spektakelmatch tussen Jorden van Foreest en Ivan Sokolov moeten wij steeds denken aan een beschrijving van Jan Hein Donner, die sprak over “twee reuzen die elkaar rotsblokken toesmijten”. Vandaag was het Sokolov die weer een flink stuk steen in de hand hield. Van Foreest zocht geen dekking – natuurlijk niet – maar pakte zelf een steen en begon terug te gooien. Maar hij miste, en toen was de beurt aan Sokolov. En dat gold ook voor Nigel Short, die met een witzege de match met Hou Yifan openbrak.
Bij het Nederlandse treffen kwam opnieuw het Koningsindisch op het bord. Zoals bekend had Van Foreest na de eerste verliespartij het boek van de Griekse specialist Vassilios Kotronias over deze opening gekocht. Dus iedereen was benieuwd.
Sokolov - Van Foreest
1.c4 Pf6 2.Pc3 g6 3.e4 d6 4.d4 Lg7 5.Le2 0–0 6.Le3 e5 7.d5
7...Pa6
In afwijking van de eerste partij, waar zwart 7...a5 speelde. Sokolov houdt vast aan zijn plan.
8.g4 c6
8...Pc5 is de hoofdvariant, en hierop had Sokolov zijn analyses gericht. Jorden had het bekeken, maar na een tijdje analyseren koos hij voor iets anders. De tekstzet is een wat minder bekend plan, met verwisseling van zetten.
9.g5 Pe8 10.h4 f5 11.gxf6
Wit wil de druk erop houden, in plaats van op het typisch Konings-Indische spel in te gaan met bijvoorbeeld 11.Pf3.
11...Pxf6 12.h5
12...Da5
Snel, waarschijnlijk te snel gespeeld. Het serieuze alternatief was 12...gxh5 waarna Sokolov 13.Lxh5 en Lf3 van plan was. "Achteraf had ik dat moeten doen", zei Van Foreest. "Ik had in een andere variant ...Da5 gezien en dacht dat het hier ook kon." Sokolov verwoordde het als volgt: “Jorden heeft in beide verliespartijen zijn stukken te ver van de koning af gezet.” Direct na de partij had hij al de woorden 'Attack and Defence' in ons oor gefluisterd. In zijn boek Sacrifice and Initiative gaat hij hier uitvoerig op in: een aanval heeft pas kans van slagen als er meer aanvallende stukken zijn dan verdedigende.
13.hxg6 Pxe4 14.gxh7+
Commentator Böhm voelde meer voor 14.Txh7, maar Sokolov zag hier de matmotieven met Pf3-h4-g6 al opdoemen. Concreet: na 14.Txh7 kan zwart 14...Lf5 15.Ld3 Tf6 doen, en g6 valt. Daarmee is niet alles gezegd, maar het biedt zwart betere kansen dan in de partij.
14...Kh8 15.Pf3 Pxc3 16.bxc3
Na 16.Dd2 wilde Sokolov niet aan de variant 16...Pc5, waarna wit met 17.Dxc3 moet terugslaan (17.bxc3? Pb3). "Ik wilde de dames op het bord houden."
16...cxd5
Wat moet zwart hier doen? Na 16...Dxc3+ wijkt wit uit met 17.Kf1! en dan 17...Lf5 18.Ph4. Nu is misschien 18...Le4 (het trucje 18...Dxe3 19.fxe3 Lc2+ gaat niet op wegens 20.Kg1 Lxd1 21.Pg6#) 19.Kg1 Tf6 nog een soort van verdediging.
16...Txf3 17.Lxf3 Dxc3+ is een drastischere methode, maar na 18.Ld2 heeft zwart te weinig.
17.Kf1 Lf5 18.Ph4
Brengt weer de matdreiging op g6 in de stelling.
18...dxc4?
Dit bestempelde Van Foreest als zijn beslissende fout. Maar goede raad is al duur voor zwart, bijvoorbeeld 18...Pc7 19.Tb1 of 18...Tf6!? 19.Lg5.
19.Lxc4
Met allerlei vreselijke dreigingen. Sokolov overwoog ook 19.Lg4 Le4 20.Lf3 Lf5 "en wit staat wel beter, maar ik dacht dat er meer te halen was." 20...Txf3 21.Dxf3 Ld3+ 22.Kg2 Tf8 23.Dxb7 Pc5 geeft zwart onvoldoende voor de kwaliteit.
19...Tac8 20.Le6!
En het is afgelopen. De rest is een lijdensweg voor Van Foreest.
20...Le4 21.Dg4 Ld3+ 22.Kg1 Tce8 23.Lf5!
Het unieke feit doet zich hier voor dat voor de tweede keer in dit toernooi het Novotny-motief op het bord komt. De eerste keer was 35...Lc6! van Jan Werle twee dagen geleden, zoals Dolf Wissmann ons berichtte. Het veld waarvan wit zwart met de tekstzet wil afhouden is g6. Die van Werle was overigens zuiverder.
23...Lxf5 24.Dxf5 Tf6 25.Lg5 Tfe6 26.Pg6+ Txg6 27.Dxg6 Tf8 28.Le7 Txf2 1–0
Ivan Sokolov met commentator Hans Bohm. Foto: Lennart Ootes
Jorden van Foreest. Foto: Lennart Ootes
Na afloop van de partij Short-Hou. Foto: Lennart Ootes
Nigel Short beloofde dan gisteren voor de laatste vier partijen wat meer entertainment, maar zijn benadering bleef ook vandaag solide-strategisch. Hij koos voor een typische Catalaanse aanschroefopstelling. De kunst is dan voor zwart om zo lang mogelijk op je handen te blijven zitten, maar op zet 17 hield Hou Yifan het niet meer uit.
Short – Hou Yifan
1.Pf3 d5 2.d4 Pf6 3.c4 e6 4.g3 Le7 5.Lg2 0–0 6.0–0 dxc4 7.Dc2 a6 8.Dxc4 b5 9.Dc2 Lb7 10.Lf4 Pc6 11.Pc3 Pb4 12.Dc1 Dc8 13.a3 Pbd5 14.Pxd5 Pxd5 15.Lg5 f6 16.Ld2 c5 17.La5
17...f5!?
Nogal tweesnijdend. Short meende dat 17...c4 18.e4 Pc7 19.Df4 Pe8 nog goed speelbaar was voor zwart. "Dat was ongeveer wat ik verwachtte. Ik wilde trouwens 19.De3 spelen om de spanning vast te houden, maar erg duidelijk is het niet. Na bijvoorbeeld 19…Pe8 20.Pd2 kan zwart 20...e5 overwegen."
18.dxc5 Dxc5?!
Na de dameruil staat de loper op b7 ongedekt en gaat de penning van Pd5 zwart parten spelen. 18...Lxc5 was nog steeds goed speelbaar voor zwart.
19.Dxc5 Lxc5 20.Pg5!
Nu blijkt hoe kwetsbaar het zwarte centrum is.
20...Tfe8
De zet met de andere toren, 20...Tae8, leek nog wat meer tegenkansen te bieden, maar wit hoeft dan niet meteen toe te happen: na 21.Tad1 La7 kan hij niet alleen 22.Tfe1 spelen, waarna zwart nog in troebel water kan vissen met 22...f4, maar veel vervelender is 22.e3!.
21.Tad1 La7
Zwart kan niets doen tegen het pionverlies.
22.Pxe6 Txe6 23.Txd5! Txe2 24.Lc3 Lc6 25.Txf5 Lxg2 26.Kxg2 Tf8 27.Txf8+ Kxf8 28.Kf3 Tc2
Hier dacht Short misschien aan een oude partij tegen Timman, en vond de even simpele als effectieve koningsmars
29.Ke4 Te2+ 30.Kd5 Kf7 31.Kc6 Te6+ 32.Kb7.
Hierna was het in hogere zin gebeurd.
"Mijn techniek was vreselijk", zuchtte Short nog. “Ik werd nerveus.” "Nou ja, je speelde het wel straightforward", zei Hou Yifan bemoedigend. En dat klopte:
32…Lc5 33.Td1 g5 34.Td5 Le7 35.f4 gxf4 36.gxf4 Th6 37.f5 Txh2 38.Kxa6 Tc2
"Na deze zet dacht ik even 'Oh my God!'", zei Short. "Ik raakte in verwarring." Maar het lopereindspel is duidelijk gewonnen.
39.Td7 Ke8 40.Td2 Txd2
Of 40…Tc1 41.Te2 Kd7 42.Th2.
41.Lxd2 h5 42.Kxb5 h4 43.Kc6 Lf6 44.b4 Le5 45.Le3 h3 46.Lg1 Kf7 47.a4 Kf6 48.a5 Kxf5 49.a6 Ld4 50.Lh2 1–0
Hou Yifan. Foto: Lennart Ootes
Nigel Short. Foto: Lennart Ootes
