De trailer van de film ‘Queen of Katwe’ begint met de vraag van hoofdpersoon Fiona: ,,Can you do big things from such a small place?” Al is Hoogeveen nou niet echt een ‘small place’, heel groot is de stad ook niet. En toch gebeuren hier big things. Dat legde Bert van der Haar, voorzitter van de Stichting Schaaktoernooi N.O.-Nederland, uit aan het publiek tijdens de opening van dit 22ste Hoogeveen Schaaktoernooi: ,,Wij zijn momenteel het tweede schaaktoernooi van Nederland. Wij willen Hoogeveen meer en meer de schaakstad van Nederland maken, en we beginnen met bij elke van de 37 lagere scholen hier in de omgeving een groot buitenschaakspel te plaatsen.” Van der Haar heette speciaal de vier matchspelers, burgemeester Karel Loohuis en de aanwezige oud-burgemeesters Willem Eurlings en Sytze Faber, en de twee eregasten Christine Namaganda en Nick Schilder welkom.
Burgemeester Loohuis zei het nog steeds bijzonder te vinden om dit toernooi te openen: ,,Er is volgens mij geen plek ter wereld waar een schaaktoernooi in een gemeentehuis wordt gehouden. Ik ben bijzonder trots op de organisatie, de vrijwilligers en de sponsors.” Eén verhaal van de 32 sponsors die zijn verenigd in Corps32 haalde hij eruit: ,,McDonald’s (waar vanochtend Nick schilder een jeugdsimultaan gaf, PB) is de grootste toeristische attractie van Hoogeveen, met ruim 900.000 bezoekers per jaar.” Loohuis stemde volmondig in met het plan het schaken op scholen te stimuleren: ,,Kinderen gaan beter leren als er naast de vakken ook muziek wordt gegeven en als er sport wordt beoefend, en dat geldt ook voor denksport.” Hij zei dat Hoogeveen nog wel wat assertiever mocht worden – met een knipoog naar zanger Nick Schilder: ,,Wat dat betreft kunnen we nog wel wat leren van Volendam. Dit toernooi staat internationaal hoog aangeschreven en de website wordt bezocht door mensen uit de hele wereld.”
Toernooidirecteur Loek van Wely liet een aantal video’s zien die mooi illustreerden waarom het zo mooi is om kinderen te leren schaken, en voegde toe: ,,Je bent pas echt een goede schaker als je je schaakskills ook kunt gebruiken op andere gebieden.” Hij liet de trailer van de Amerikaanse film Searching for Bobby Fischer zien, en daarna de trailer van Queen of Katwe, waarin eregast Christine Namaganda de grootste tegenstander van hoofdrolspeelster Fiona speelt. Christine, die voor Oeganda al op vier Olympiades heeft gespeeld, bezocht in de afgelopen dagen scholen in Hoogeveen en Meppel. ,,Leven als schaker in Oeganda is niet makkelijk”, zei Namaganda. ,,Kinderen moeten hun kans grijpen als ze die krijgen. Ik heb al veel landen bezocht, maar Nederland is anders. Normaal rennen wij van het hotel naar de speelzaal, hier wordt ook de tijd genomen voor andere dingen.”
Christine Namaganda. Foto: Frans Peeters
Als voorproefje van wat komen ging liet Van Wely vervolgens een hilarisch filmpje zien waarin twee Amerikanen snelschaakten op een groot bord: echt ‘conditieschaak’ want er moet niet alleen met grote stukken worden gesjouwd maar na elke zet volgt er ook een run op de klok. Daarna sprak Van Wely een grote ambitie uit: ,,Bij ons 25-jarige jubileum (in 2021, PB) willen we de wereldkampioen uitnodigen in Hoogeveen.”
Er volgde een interview met Nick Schilder waarin Van Wely wat stekelige vragen stelde. Is Nick een schakende zanger of een zingende schaker? De laatste tijd blijkt Nick’s focus meer op het zingen te liggen, ,,maar er zijn tijden dat ik ook wel meer tijd aan schaken besteed.” Gevraagd naar zijn Elo-rating als zanger bleef hij bescheiden: ,,Ik denk dat opera-tenors de echte grootmeesters zijn. Ik ben wel professioneel, dus laten we zeggen FIDE-meester.” Nick had ooit gezegd dat je niet intelligent hoeft te zijn om goed te kunnen schaken, en nuanceerde dat bij deze gelegenheid een beetje: ,,Bobby Fischer heeft ooit gezegd dat iedereen schaakmeester kon worden. Ik probeer het hoogdrempelige er een beetje af te halen. Om plezier aan het schaken te beleven hoef je geen enorm talent te hebben of uren op je zolderkamertje te zitten.” Wel heeft Nick een andere grote ambitie op schaakgebied: hij ondersteunt Anish Giri op diens weg naar de wereldtitel. ,,Door hem te verslaan, zoals je een keer hebt gedaan?”, vroeg Van Wely. ,,Ja, dat was een wake-up call, nu gaat het beter met Anish”, lachte Schilder.
Hierop werden de vier matchspelers aan het publiek gepresenteerd, ook met videootjes. De Amerikaanse kampioen Sam Shankland blijkt ooit in een reality-serie te hebben meegespeeld waarin bekendheden in de jungle moesten overleven. Het publiek zag hoe Shankland een bijl zwaaide voor een stoere slag en daarmee in een boom achter hem bleef steken. ,,Toch goed dat schakers de balls hebben om dit te doen”, prees Van Wely. Shankland gaf toe dat hij vroeger wel droomde van een Amerikaanse titel, na een aantal jaren een reality check kreeg dat hij dat nooit zou redden, en dat zijn vreugde des te groter was toen het begin dit jaar wel lukte, voor de wereldtoppers Fabiano Caruana, Wesley So en Hikaru Nakamura. Over zijn tegenstander Peter Svidler zei hij: ,,Die heeft een paar mindere partijen gespeeld bij de European Club Cup, dus die zal wel extra gemotiveerd zijn voor deze match.”
Sam Shankland. Foto: Frans Peeters
Van Svidler toonde Van Wely een cricketfilm, één van meerdere hobby’s van de achtvoudig Russisch kampioen naast het schaken. Verder is er nog het spel Heartstone en commentaar geven bij grote schaaktoernooien waaraan hij zelf niet meedoet. En toch, zonder er erg veel voor te doen, een top-10 schaker? ,,Niet meer”, zei Svidler met karakteristiek relativeringsvermogen. ,,En in cricket ben ik ook niet goed. Laat je niet afschrikken door dat filmpje.”
De nieuwe ster Vladimir Fedoseev is zo vers dat Van Wely nog geen ‘compromitterend’ filmpje van hem had. De jonge Rus vertelde kort iets over zijn carrière: ,,Ik heb in 2017 een paar goede resultaten behaald en ben een beetje beroemd geworden, maar nog lang niet zo beroemd als mijn teamcoach Peter Svidler.” Hij bleek ook te beseffen waarom hij was geïnviteerd: ,,Ja, omdat ik een agressieve speelstijl heb, net zoals Jorden van Foreest.” Van Wely drukte hem op het hart dat zijn match tegen de jonge Nederlander ‘bloederig’ moest worden, en dat beloofde Fedoseev min of meer. ,,Ik hoop er wat moois van te maken, in ieder geval.”
Van Jorden werd het eerste deel getoond van de documentaire ‘De Stelling van Foreest’ waarin hij zichzelf voorstelt. ,,Je droomde net na de Nederlandse titel twee jaar geleden van de wereldtitel”, zei Van Wely. ,,Ja, maar ik heb ook een realitycheck gehad”, zei Jorden. ,,Ik heb er weinig kans op. Ik ga nu focussen op schaken. Nu de match met Fedoseev, en in januari ben ik uitgenodigd voor de A-groep van het Tata Steel-toernooi. Ik hoop te bewijzen dat ik nog wel een aardig potje kan schaken.”
De opening werd afgesloten met een demonstratievluggertje van Christine Namaganda tegen Nick Schilder op het grote bord. De Oegandese was in het nadeel omdat ze op hoge hakken liep, en werd geholpen door Loek van Wely. Desondanks ging ze de mist in tegen de atletisch over stukken springende en ondertussen toch goed nadenkende Schilder, die eerst een stuk en later de partij won. Daarna volgde de loting voor de matches, die de volgende kleurverdeling opleverde:
Vladimir Fedoseev-Jorden van Foreest
Sam Shankland-Peter Svidler
En daarmee gaan we morgen verder!
Foto's bij Frans Peeters: hier.
