Het zestiende Univé-schaaktoernooi is, zoals altijd, begonnen met een warmloopdag. Oude vrienden treffen elkaar opnieuw, vele handen worden geschud en alle deelnemers geloven nog dat ze op het punt staan aan het mooiste toernooi van hun leven te beginnen. De grootmeesters van de Kroongroep blijven als enigen nog even buiten beeld. Zaterdag, bij de officiële opening, zullen ook zij deel gaan uitmaken van de jaarlijkse reünie in het Hoogeveense gemeentehuis.

De deelnemers aan het open toernooi en de diverse amateurgroepen moesten vandaag al aan het werk in de zeker voor topspelers altijd gevaarlijke eerste ronde. Eigenlijk zou de openingsdag voor hen gemakkelijk moeten zijn omdat ze tegenstanders ontmoeten die in alle opzichten in het nadeel zijn. Hun rating is vele punten lager en ze hebben geen gelegenheid gehad zich voor te bereiden omdat pas vlak voor het aanvangsuur de paringen bekend worden gemaakt.

Toch gebeuren altijd weer gekke dingen in de eerste ronde. Vorig jaar verloor Sipke Ernst, zijn eerste partij van Arlette van Weersel en ditmaal vielen zelfs twee slachtoffers onder de prominenten. Friso Nijboer verloor betrekkelijk geruisloos van Zyon Kollen en een nog veel grotere verrassing was de nederlaag van Jan Timman tegen Danny de Ruiter.

Nu is De Ruiter (rating 2182) een verhaal apart. Twee weken geleden was hij de held van Alkmaar en omstreken, nadat hij in een competitiewedstrijd van zijn club De Waagtoren Ivan Sokolov had verslagen. Niet door een toevalligheidje of een blunder van zijn tegenstander, maar door superieurspel in een in alle fasen voortreffelijk gespeelde partij.

Die partij tegen Sokolov zal zeker een plaats krijgen in Danny de Ruiters Sixty Memorable Games. Of de overwinning op Timman daarin ook wordt opgenomen, moeten we afwachten. De Ruiter toonde lef door bij de 18de zet een stuk te offeren en werd beloond, toen Timman, in kennelijke verwarring, zonder veel nadenken afzag van het opgelegde 18 … Lxf1 en terugnam op d6.

Na die fout zat de grote grootmeester in moeilijkheden, die vrijwel onoverkomelijk werden toen hij bij de 21ste zet ‘vergat’ onmiddellijk een stuk terug te geven met 21 … Pd7. Na wits 35ste zet ondertekende Timman zijn notatieformulier, feliciteerde zijn tegenstander en beende de zaal uit. Zo ging het twee weken geleden ook, toen Sokolov na de nederlaag tegen De Ruiter briesend het clublokaal van De Waagtoren verliet.

We zullen zien wat De Ruiters kapitale zege waard is. Winnen van topgrootmeesters is knap en leuk voor familie en vrienden, maar negen ronden lang goed spelen in een open toernooi is iets anders. Morgen volgt de eerste van zijn volgende acht opdrachten: met zwart tegen Migchiel de Jong. Timman mag troost putten uit de recente geschiedenis van het toernooi. Vorig jaar was Sipke Ernst, ondanks die opmerkelijke misstap in de eerste ronde, een van de latere cowinnaars.